Botoks

Botoks – co to takiego?

Botulina (jad kiełbasiany/botoks) jest białkiem wytwarzanym przez bakterie Clostridium botulinum. Ta silna (uważana nawet za jedną z najsilniejszych) toksyna wywołuje groźne dla zdrowia i życia zatrucia pokarmowe. Oprócz tego wpływa negatywnie na układ neurologiczny. Możliwe jest także wykorzystanie jej (w formie rozpylonej) jako broni biologicznej. To nie jest żart. Amerykanie od kilku lat pracują nad szczepionką, której zadaniem byłaby ochrona ludzi przed tą toksyną. Poza wyżej wymienionymi zastosowaniami, botulina ma jeszcze jedno – wykorzystywane przez miliony osób, pragnących zachować lub przywrócić sobie młodość – kosmetyczne.

Czy botulina i słynny botoks to to samo? Tak. Botoks jest po prostu oczyszczoną i rozcieńczoną postacią botuliny.

Sekret popularności botoksu w medycynie estetycznej tkwi w jego paraliżujących właściwościach. Po wstrzyknięciu botoksu mięśnie są bowiem czasowo sparaliżowane. Czasowo – to znaczy przez kilka miesięcy. Botulina hamuje wydzielanie acetylocholiny (neuroprzekaźnika zakończeń nerwowo-mięśniowych). Paraliż mięśni uniemożliwia ich kurczenie. Gdy mięśnie się nie kurczą, nie marszczy się także pokrywająca je skóra. W ten właśnie sposób zmarszczki „znikają”. Ot cała magia. W wielu klinikach medycyny estetycznej zamiast słowa „paraliż” używa się określeń mniej dramatycznych, takich jak „relaksacja” czy też „rozluźnienie”. Dowiemy się w nich więc, że nasze mięśnie będą po prostu „zrelaksowane” i dzięki temu zmarszczki znikną.

Z czysto biologicznego punktu widzenia jedynym określeniem odpowiadającym prawdzie jest jednak „paraliż zakończeń nerwowych”. Warto zdawać sobie z tego sprawę nawet jeśli nasz stosunek do botoksu jest co najmniej entuzjastyczny.

Jak wygląda zabieg wstrzykiwania botoksu

Zabieg trwa dosłownie kilkanaście minut i jest praktycznie bezbolesny (ewentualnie wystąpić może delikatne pieczenie). Za pomocą cieniutkiej igły domięśniowo (do mięśnia odpowiedzialnego za powstawanie zmarszczek) lub podskórnie wstrzykiwany jest botoks. Toksyna zaczyna działać po upływie około 72 godzin. Co ważne – od razu po zabiegu można ruszyć do działania. Nie jest potrzebna żadna rekonwalescencja.

Konieczna częstotliwość powtarzania iniekcji zależy w dużej mierze od cech osobniczych. Generalnie uważa się, że osoby o większej masie mięśniowej potrzebują większych jednorazowych dawek botoksu lub też częstszych zabiegów z zastosowaniem przeciętnych dawek. Zależność ta dotyczy jednak głównie mężczyzn. Przeciętnie efekt zabiegu utrzymuje się przez 4-6 miesięcy.

Wstrzykiwanie botoksu uważane jest za zabieg wyjątkowo mało ryzykowny. Objawy niepożądane są niezwykle rzadkie i ustępują zazwyczaj w czasie do siedmiu dni. Trzeba jednak przyznać, że ryzyko wystąpienia powikłań wzrasta wraz z częstotliwością wykonywania zabiegów. Do stosunkowo najczęstszych objawów niepożądanych należą, między innymi: zasinienia na twarzy, pieczenie, opuchlizna, objawy grypopodobne, bóle głowy, nudności.

Należy też pamiętać, że botoks to środek doraźny. Po jakimś czasie od ustania działania toksyny, twarz wróci do wyglądu sprzed zabiegu. Nie stanie się to jednak gwałtownie.

W jakich przypadkach stosuje się botoks

Statystycznie zabiegom wstrzykiwania botoksu poddają się osoby po 35 roku życia. Botoks wykorzystywany jest w celu zredukowania lub wyeliminowania różnych objawów starzenia się skóry oraz poprawienia niedoskonałości urody. Botulina wykorzystywana jest do:

likwidacji głębokich zmarszczek na czole
likwidacji tak zwanych „kurzych łapek”, czyli zmarszczek wokół oczu
eliminacji bruzdy między brwiami, tak zwanej „lwiej zmarszczki”
podniesienia opadających powiek
uniesienia kącików ust
obniżenia uśmiechu, stosowanego przez osoby, które podczas uśmiechu odsłaniają dziąsła
likwidacji tak zwanych zmarszczek palacza, czyli pofałdowania nad górną wargą (występującego nie tylko u osób palących)
likwidacji bruzd na brodzie, tak zwanej „brody czarownicy”
zredukowania bruzd na szyi i dekolcie
likwidacji problemów związanych z nadmierną potliwością

Przeciwwskazania do stosowania botoksu

Tak jak w przypadku każdego, nawet najmniej inwazyjnego i ryzykownego, zabiegu, przed wstrzyknięciem botoksu należy rozważyć wszystkiego przeciwwskazania. Przeciwwskazania do wykonania zabiegu wstrzykiwania botoksu:

przyjmowanie antybiotyków
zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego
nadwrażliwość na składniki preparatu (albuminy ludzkie)
stosowanie wymienionych niżej leków (a także okres tygodnia od momentu ich odstawienia):
aminoglikozydów, aminocholiny, D-penicylaminy, cyklosporyny, tubokuraryny, pankuronium,
galaminy, sukcynylocholiny, linkomycyny, tetracykliny, polimyksyny
infekcje skórne w okolicach ostrzykiwanych miejsc
ciąża i okres karmienia piersią
zaburzenia krzepliwości krwi
stosowanie leków antykoagulacyjnych

Niezależnie od tego należy skonsultować swoją decyzję z lekarzem.

Zatrucie jadem kiełbasianym

W 2009 roku pojawiły się informacje, że wstrzykiwany miejscowo botoks może przemieszczać się wzdłuż komórek nerwowych, powodując ogólne zatrucie organizmu o objawach zbliżonych do botulizmu (zatrucia jadem kiełbasianym). Wcześniej twierdzono, że toksyna rozkłada się w miejscu, w którym została zaaplikowana. Nie zostało jednak jednoznacznie potwierdzone, że sytuacja taka jest możliwa także w przypadku wstrzykiwania botoksu w celach kosmetycznych, czyli w stosunkowo niewielkich dawkach.

Botoks – usuwa zmarszczki i... emocje?

Co ciekawe, pozbywanie się zmarszczek przy pomocy toksyny botulinowej ma swój skutek uboczny w postaci upośledzenia zdolności pełnego odczuwania emocji. Brzmi nieprawdopodobnie, ale po chwili zastanowienia wydaje się zupełnie logiczne.

Pożądany efekt działania jadu kiełbasianego polega na, wywoływanym przez botulinę, czasowym paraliżu mięśni. Dlatego też po zabiegach z użyciem botoksu twarz wydaje się „maskowata”. Nie ulega więc wątpliwości, że botoks uniemożliwia pełne WYRAŻANIE emocji. Jak ma się wyrażanie do odczuwania? Otóż psycholodzy od wielu lat utrzymują, że między nimi zachodzi czuciowe sprzężenie zwrotne – nie tylko emocje znajdują swój wyraz w mimice, ale także mimika w emocjach. To znaczy – mimika dostarcza mózgowi informacji zwrotnych, dzięki czemu możliwe jest pełne doświadczenie emocjonalne. Jeśli mięśnie twarzy są porażone, mózg nie otrzymuje informacji zwrotnej.

Botoks uzależnia

Do dobrego łatwo się przyzwyczaić. Stosowanie botoksu daje natychmiastowe efekty, utrzymujące się przez kilka miesięcy. Osoby stosujące toksynę botulinową czują się bardziej atrakcyjne, pewne siebie i młodsze duchem. To wszystko uzależnia. U 40% osób, korzystających z zabiegów wstrzykiwania jadu kiełbasianego występuje przymus powtarzania iniekcji. Te kompulsywno-obsesyjne zachowania wiążą się także z silnym i niekontrolowanym lękiem przed starzeniem (lęk taki występuje w bardziej drastycznej formie właśnie u zwolenników botoksu).